รู้จัก ช่องแคบฮอร์มุซ จุดยุทธศาสตร์การค้าน้ำมันโลก ตั้งอยู่ที่ไหน สำคัญอย่างไร ?

ในช่วงเวลาที่สถานการณ์ตึงเครียดระหว่างอิหร่านและสหรัฐฯ ทวีความรุนแรงขึ้นอีกครั้ง ข่าวใหญ่ที่สร้างความวิตกไปทั่วโลก คือ การที่รัฐสภาอิหร่านมีมติเห็นชอบให้พิจารณาปิด ช่องแคบฮอร์มุซ ซึ่งเป็นหนึ่งในเส้นทางขนส่งพลังงานสำคัญของโลก โดยคณะความมั่นคงแห่งชาติสูงสุดของอิหร่านกำลังอยู่ระหว่างการตัดสินใจขั้นสุดท้าย 

  ท่ามกลางข่าวคราวที่ทั่วโลกกำลังเฝ้าระวังการปิดช่องแคบที่อาจส่งแรงกระเพื่อมใหญ่หลวงต่อเศรษฐกิจโลก หลายคนอาจยังสงสัยว่า ช่องแคบฮอร์มุซคืออะไร ทำไมจึงสำคัญ และจะเกิดอะไรขึ้นหากถูกปิดจริง บทความนี้จะพาคุณมาทำความรู้จักกับ ช่องแคบฮอร์มุซ เส้นทางยุทธศาสตร์แห่งตะวันออกกลาง ที่อาจเป็นตัวแปรสำคัญในเกมการเมืองระดับโลก

ภาพจาก : AustralianCamera / shutterstock.com

ช่องแคบฮอร์มุซ ภาษาอังกฤษ

          สำหรับช่องแคบฮอร์มุซ เรียกในภาษาอังกฤษว่า Strait of Hormuz

ช่องแคบฮอร์มุซ คืออะไร ตั้งอยู่ที่ไหน

          ช่องแคบฮอร์มุซ คือช่องแคบทางทะเลที่มีความยาวประมาณ 167 กิโลเมตร และกว้างที่สุดราว 96 กิโลเมตร แต่ส่วนที่แคบที่สุดมีความกว้างเพียง 33 กิโลเมตรเท่านั้น โดยตั้งอยู่ระหว่างชายฝั่งทางตอนใต้ของประเทศอิหร่านและประเทศโอมาน (บริเวณแคว้นมุซันดัม) ช่องแคบแห่งนี้เชื่อมต่อระหว่างอ่าวเปอร์เซียและทะเลอาหรับ หรือที่เรียกกันว่าอ่าวโอมาน เป็นจุดยุทธศาสตร์ที่สำคัญมาก เนื่องจากเป็นประตูทางทะเลที่เรือบรรทุกน้ำมันจากประเทศผู้ผลิตน้ำมันรายใหญ่ในภูมิภาคต้องผ่านเกือบทั้งหมด

ความสำคัญของช่องแคบฮอร์มุซ

          ช่องแคบฮอร์มุซ ถือเป็นเส้นเลือดใหญ่ของการส่งออกน้ำมันโลก โดยมีเรือบรรทุกน้ำมันและก๊าซธรรมชาติเหลว (LNG) เดินทางผ่านช่องแคบนี้มากถึงประมาณ 20% ของการค้าเชื้อเพลิงทั่วโลกในแต่ละวัน โดยเฉพาะจากประเทศอย่างซาอุดีอาระเบีย คูเวต อิรัก กาตาร์ และสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ซึ่งล้วนพึ่งพาช่องแคบนี้ในการส่งออกไปยังตลาดยุโรป เอเชีย และอเมริกา ดังนั้น หากช่องแคบฮอร์มุซถูกปิดหรือถูกรบกวน ย่อมส่งผลโดยตรงต่อราคาน้ำมันและความมั่นคงทางพลังงานของโลก

ปิดช่องแคบฮอร์มุซ เมื่อไหร่ ใครเป็นคนปิด

          จนถึงขณะนี้ ช่องแคบฮอร์มุซ ยังไม่ถูกปิดอย่างเป็นทางการ แต่สถานการณ์ล่าสุดได้ทำให้ความเสี่ยงนี้เข้าใกล้ความเป็นจริงมากขึ้น หลังรัฐสภาอิหร่านอนุมัติให้รัฐบาลพิจารณาดำเนินการปิดช่องแคบฮอร์มุซ โดยมอบอำนาจให้คณะความมั่นคงแห่งชาติสูงสุดของอิหร่าน เป็นผู้ตัดสินใจขั้นสุดท้าย ทั้งนี้ แนวคิดเรื่องการปิดช่องแคบไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่อิหร่านเคยใช้เป็นมาตรการเชิงยุทธศาสตร์เพื่อตอบโต้การคว่ำบาตรหรือการโจมตีทางทหารจากฝ่ายตรงข้ามในอดีต

ทำไมถึงปิดช่องแคบฮอร์มุซ

          การพิจารณาปิดช่องแคบฮอร์มุซครั้งนี้ มีฉากหลังเป็นความตึงเครียดที่ทวีความรุนแรงมากขึ้นระหว่างอิหร่าน สหรัฐฯ และอิสราเอล โดยเฉพาะเมื่อสหรัฐฯ ได้โจมตีเป้าหมายทางทหารของอิหร่านในหลายพื้นที่ ซึ่งถือเป็นการยั่วยุครั้งใหญ่ในมุมมองของเตหะราน นอกจากนี้ การตอบโต้กันอย่างต่อเนื่องระหว่างอิหร่านและอิสราเอลจากกรณีปะทะในตะวันออกกลางก็ยิ่งเพิ่มแรงกดดันภายในประเทศ และผลักดันให้รัฐบาลอิหร่านต้องแสดงท่าทีแข็งกร้าว การปิดช่องแคบจึงถูกมองว่าเป็นไม้ตายทางยุทธศาสตร์ ที่จะใช้ต่อรองกับมหาอำนาจ

ภาพจาก : lavizzara / shutterstock.com

ปิดช่องแคบฮอร์มุซผลกระทบ

          ผลกระทบจากการปิดช่องแคบฮอร์มุซ ไม่จำกัดอยู่เฉพาะในภูมิภาคตะวันออกกลางเท่านั้น แต่จะสั่นสะเทือนไปทั่วโลก โดยเฉพาะด้านเศรษฐกิจและพลังงาน ราคาน้ำมัน และก๊าซธรรมชาติในตลาดโลกจะพุ่งสูงขึ้นทันที จากความกังวลด้านอุปทานที่ขาดหาย ความผันผวนในตลาดหุ้นก็จะตามมา ธุรกิจขนส่งและโลจิสติกส์จะได้รับผลกระทบจากเส้นทางที่ต้องเปลี่ยนหรือใช้เวลาเพิ่มขึ้น ประเทศผู้นำเข้าเชื้อเพลิงจากตะวันออกกลาง เช่น จีน อินเดีย ญี่ปุ่น และประเทศในยุโรป อาจต้องเร่งหาแหล่งพลังงานสำรอง ขณะที่โลกอาจเข้าสู่ภาวะวิกฤตพลังงาน หากวิกฤตดังกล่าวนี้ยืดเยื้อ

          กล่าวโดยสรุป ช่องแคบฮอร์มุซ ไม่ใช่เพียงแค่ร่องน้ำธรรมดา แต่เป็นจุดยุทธศาสตร์ที่สะท้อนถึงความเปราะบางของระบบพลังงานโลก และความซับซ้อนของความขัดแย้งทางภูมิรัฐศาสตร์ในตะวันออกกลาง การที่อิหร่านกำลังพิจารณาปิดช่องแคบนี้ เป็นการส่งสัญญาณเตือนไปยังนานาชาติถึงความเสี่ยงที่อาจบานปลาย หากสถานการณ์ไม่คลี่คลาย การจับตาความเคลื่อนไหวอย่างใกล้ชิดจึงเป็นสิ่งจำเป็น ขณะที่โลกยังคงต้องเผชิญกับคำถามสำคัญว่า จะรับมือกับความไม่แน่นอนที่พาดผ่านช่องแคบฮอร์มุซได้อย่างไร

ขอบคุณข่ายจาก kapook.com